درس 1

                                               جمله

یک یـا چند کلمـه کـه پیـامـی داشته  باشد یعنی دارای معنی کامل باشد جمله نام دارد مانند : 10جمله ی زبانی به ادبیات ایران کشور بزرگی است.                                                  

درس 2

جمله ی خبری :این جمله ها خبری را بیـان مـی کنند ؛ مانند :هوا کم کم سرد مـی شود. 

جمله ی پرسشی : این جمله هاپرسشی را مطرح مـی کنند؛ مانند : صالح کجاست؟ 

 جمله ی امری : :این جمله ها انجام کاری را درخواست مـی کنند ؛ مانند : شـهیدان را یـاد کنید. 

جمله ی عاطفی : این جمله ها احساس ما را نشان مـی دهند.(احساس تعجب ، 10جمله ی زبانی به ادبیات خشم ، افسوس ،ترس و . 10جمله ی زبانی به ادبیات . 10جمله ی زبانی به ادبیات . )؛ مانند: عجب مدرسه ی خوبی ! 

                                         کلمات هم خانواده                            

 هم خانواده بـه کلماتی مـی گویند کـه سه حرف آن مشترک است، این واژه ها از عربی بـه فارسی وارد شده اند .این سه حرف مشترک ،حروف اصلی یـا ریشـه ی آن هاست

؛مثال:  عالِم (دارنده ی دانش) معلّم (آموزنده ی دانش ) تعلیم (آموختن دانش)علم (دانش) همـین طور کـه مشاهده مـی کنید ، کلمات هم خانواده با هم ارتباط معنایی دارند.  

           

    درس  3

                                   مـهم ترین بخش هر جمله

مـهم ترین بخش هر جمله فعل هست . جمله ی بدون فعل معنی کاملی ندارد و اساساً بـه آن جمله نمـی گوییم ؛مانند این عبارت کـه فعل ندارد و جمله بـه حساب نمـی آید:هنگامـی کـه معلّم ما با دقّت کتاب را 

                                          زبان – ادبیّات  

هرگاه بخواهیم مقصود خود را بیـان کنیم از " زبان " استفاده مـی کنیم ؛ امّا وقتی بخواهیم همان مقصود را زیباتر و تأثیر گذارتربگوییم از ادبیّات بهره مـی گیریم.

مثال : پیـامبر (ص) دشنام نمـی داد.( زبان )                 پیـامبر (ص) زبانش را بـه دشنام نمـی آلود.( ادبیّات) 

درس 4

                                                 نـهاد

1-بهرام آمد .   2- هوای امروز سرد هست .

 در مثال شماره 1 «بهرام» کاری انجام داده هست و درون مثال 2 بـه «هوای امروز » حالتی را نسبت داده ایم . «بهرام» و «هوای امروز» نـهاد هستند .

به کلمـه هایی کـه معمولاً درون ابتدای جمله مـی آید و انجام کاری و یـا داشتن حالتی بـه آن ها نسبت داده مـی شود ، نـهاد مـی گویند. 

توضیح: نـهادی یـا چیزی هست که جمله درون بارۀ آن خبری مـی‌دهد همچنین فعل جمله بـه نـهاد نسبت داده مـی‌شود.                                      

درس 6 

                                                مفعول

 

مفعول کلمـه یـا کلماتی هست که بعد از آن حرف نشاته ی  «را» مـی آید و یـا مـی توان بـه آخر آن «‌ را » اضافه کرد. 

روش یـافتن مفعول : چه چیز را ؟ ( یـا چه را ؟ )    مثلاً درون جملۀ " نسیم کتاب بزرگی را آورد" سؤال مـی کنیم  چه چیز را؟   "کتاب بزرگی را" پس"کتاب بزرگی " مفعول است. (دقّّّت کنید کـه کلمۀ " را"حرف نشانـه ی مفعول هست نـه خود مفعول ).

 

                                               تکرار

 

هرگاه نویسنده بخواهد برچیزی تاکید کند، آن را تکرار مـی کند. این تکرار آگاهانـه بـه تاثیر سخن مـی افزاید. شاعران از ((تکرار )) به منظور زیبا سازی و تاثیر گذاری سخن شعر استفاده مـی کنند. مثال : دلم مـی خواهد تمامِ  تمام این قلب کوچولوی کوچولو را بـه خوبان تقدیم کنم.



[دانش های زبانی و ادبی فارسی هفتم (از درس 1 که تا پایـان درس6) 10جمله ی زبانی به ادبیات]

نویسنده و منبع |